Türkiye’deki ilk kitap-kahve: Kitap&Kahve
Web hizmetleri ve danışmanlık yaptığım 2013 yılında, hobi olarak 100 kitapla başlayan bir kitap okuma sistemi kurmuştum. Bu sistemi kullanan insanlar gelip ayakta kitap seçiyorlardı. Tanıdıkça ve gerçekten kitap okumakla ilgilenen harika insanlar olduğunu gördükçe, kitap seçtikleri ortamın zarif ve okurlara özel bir yer olmasını istedim. Gerçek okurların rahatı için kendi okuma zevklerimden ve yıllardır internette gördüğüm okuma ortamlarından ilhamla bir konsept düşündüm.
Kahverengi raflar, sarı ışıklar, kırmızı koltuklarla oluşturduğum mekanda; kitap seçmeye gelen okurlara kahve ikram ediyorduk. Bugün alışıldık olsa da o güne kadar hiç görülmedik bir şeydi.
İşletmenin isminin Kitap&Kahve olma sebebi de şudu. Instagram’ın yeni yeni kullanılmaya başlandığı günlerde #kitapvekahve diye etiket koyduğumda yüzlerce okurla karşılaştım. O dönemler sosyal medya ve hele Instagram şimdikinin onda biri aktiflikte idi. Spam içerik ve reklam azdı. Bu fotoğraf koyan herkes; birbirinden bağımsız, habersiz ve tesadüfen bu etiketi kullanmışlardı. İşletmemizin ismini buradan ilham aldım.
Sonradan isminde Kitap&Kahve geçen bir işletme gördüm. O da restorandı, kitaplar etrafında yemek yenen bistro tarzı bir mekandı. Biz ise gerçekten kitap okunup kahve içilen bir işletmeydik. Sonradan Türkiye’ye de gelen ”book cafe”den farklı bir şeydik. Çünkü kitap cafelerde kitap dekordur ve işletme kahve satarak geçinir. Bizde ise tüm kitaplar özenle seçilmişti, çünkü zaten amaç oydu. Kahve ise ücretsizdi. Yani; kitap cafeler, kitabın dekor olduğu cafe iken; Kitap&Kahve, kahve ikram eden kitapçıydı.
Anadolu Ajans haberimizi yapınca tüm ulusal basına çıktık. TRT ise iki kez geldi. İlk gelmesinin sonrasında sabah haberlerine çıkmamızın ardından birkaç ay içinde yüzlerce mail, telefon ve ziyaret aldım. İnsanlar aynı işletmeyi kurmak için meraklandılar, çok büyük ilgi gördük. Herkes kendince bir çeşidini kurdu, genelde kafe olarak açıldılar.
Bizimkine en yakın işletme tarzı hamlesi devletten geldi. Gençlik ve Spor Müdürlüğü’nün ziyareti sonrası Gençlik Merkezlerine kurulacak kitap cafelerin tasarımını yaptım. Açılışta tüm protokol oradaydı ve aynı model tüm Türkiye’ye kopyalandı.
Sonradan devlet, bizim başta kurduğumuz işletmenin ”aynısını” yapan ve kahveyi ikram eden işletmelere büyük bir hibe projesi başlattı ve böylece Türkiye’de yüzlerce oldu. Cumhurbaşkanının dahi kullandığı ”kıraathane” tabiri, esasında ilk kez bizim haberimizde atılan başlıktan kalmadır.
Sonradan hem üst katı da tutmak durumunda kaldık, hem Kütahya’daki tüm kültür etkinliklerinin merkezi olduk. Yazarların, şairlerin uğrak yeri olduğu gibi kendi kulüplerimizi de kurduk. Tolkien, Sherlock Holmes vs. geceleri yaptık. Ses sisteminden kahve çeşitlerine kadar her şeyimiz vardı.
Kitabı ikinci plana düşürmemek için kitap-kafe olmaya giden yoldan döndük ve Kitap&Kahve olmaya devam ettik. Sadece kitap okunan, konuşmanın yasak olduğu, kahvenin ücretsiz olduğu bir yer olmayı sürdürdük. Bizim en büyük alametifarikamız ve kütüphaneden ayrıldığımız konu; ders çalışmanın yasak olmasıdır. İçerideki herkes gerçekten kitap okurlarıydı.
- Cafelerden ayrıldığımız nokta; kahvenin ücretsiz olmasıdır
- Kitap-cafelerden ayrıldığımız nokta; etraftaki kitapların dekor veya toplama kitaplar olmamasıdır
- Kütüphanelerden ayrıldığımız nokta; ders çalışmanın yasak olmasıdır
- Bizi benzersiz kılan; oraya gelmek için tek sebebin kitap okumak olması, etrafınızda gördüğünüz herkesin gerçek okur olmasıdır.
Pandemi nedeniyle kapanıp diğer işletmelerimizle birleşene kadar 6 yıl boyunca Kitap&Kahve, kitap ile kahveyi birleştiren ilk, Türkiye’de sadece kitap okunan tek yer olmayı başardı. Türkiye’nin pek çok ilinden ziyaret aldı. İçinde kitap yazıldı, kitap okundu. Geriye okurlardan kalan binlerce not, şahane fotoğraflar ve anılar kaldı.
Deniyor ki; çay-kahveden para almadığın bu işletmeden nasıl para kazandın? Kazanmadım.
- Kitap okuyanlara 6 yıl çay-kahve sponsorluğu yaptık
- Kitap kiralamadan gelen gelirimizin bir kısmını buna ayırdık, yetmediğinde diğer işlerden gelen gelirimizle bunu yaptık
- Etrafa onbinlerce sahaf eseri yerleştirildi, dileyen okur bunlardan ücretsiz yararlandı
- Kitaplarımdan birini burada yazdım
- Şehirde sadece kitap okunan bir mekan olmasının önemini ve güzelliğini gördük
- Harika insanlarla tanıştık. Tamamı gerçek kitap okuru ve kitap okumayı hayat tarzı edinmiş insanlar.
- Müthiş insanlar bizi ziyaret etti; içlerinde ülkece tanınan yazarlar, şairler, oyuncular vs.
- Her gün sadece kitapseverleri gördüğüm bir mekanım olmasının mutluluğu ile bir ömür başka hiçbir şey yapmadan yaşayabilecek hazzı tattım.
- Dışarı kitap okumak için çıkma alışkanlığı olan biri olarak; bu alışkanlığımı bir mekana dönüştürdüm. Tasarımını kendim yaptım, çivilerini kendim çaktım, fotoğraflarını kendim çektim. Benim hayalim pek çok kişi için gerçek oldu.
Sene 2021 oldu. 9 yıldır dışarı kitap okumak için çıkıp kahve içmeye devam ediyorum.
-Abdullah Reha Nazlı
3,938 , 1